Η σχέση της Κύπρου με τους Βρετανούς ανάγεται στην σύγχρονη εποχή από το Συνέδριο του Βερολίνου του 1878 όπου αποφασίστηκε η ανακατανομή εδαφών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η οποία είχε ηττηθεί από την Ρωσική στην τελευταία τους πολεμική σύγκρουση το 1877-78. Ο Εβραϊκής καταγωγής Βρετανός πρωθυπουργός Benjamin Disraeli, αναγνωρίζοντας την ύψιστη στρατηγική σημασία του νησιού στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων, ουσιαστικά άρπαξε την Κύπρο από τους Οθωμανούς, δίνοντας τους μια νεφελώδη υπόσχεση ότι θα προστρέξει σε βοήθεια αν οι Ρώσοι δοκιμάσουν να κατέλθουν νοτιότερα της Μαύρης Θάλασσας.
Έκτοτε οι Βρετανοί αποικιοκράτες εφαρμόζοντας με δεξιοτεχνία την ιμπεριαλιστική πολιτική του ‘διαίρει και βασίλευε’ κατάφεραν να διαιωνίσουν έναντι μηδαμινού έως ανύπαρκτου κόστους την στρατιωτική παρουσία τους στην ιστορική ελληνική μεγαλόνησο διασφαλίζοντας ότι η Κύπρος θα παραμείνει ένα αβύθιστο αεροπλανοφόρο στη διάθεση των ιμπεριαλιστικών τους σχεδίων στην καθ’ ημάς Ανατολή.
Όταν ο Winston Churchill διέτασσε τον Βρετανό στρατηγό Ronald MacKenzie Scobie να ‘διοικήσει’ την Αθήνα ως κατεχόμενη πόλη τον Δεκέμβρη του 1944 – μετά την λήξη της Ναζιστικής κατοχής – με την Βασιλική Αεροπορία (RAF) της Βρετανίας να βομβαρδίζει τις φτωχοσυνοικίες της Ελληνικής πρωτεύουσας για να τσακίσει την αντίσταση των Ελλήνων αντιστασιακών του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, γινόταν φανερό ότι ο Βρετανός πρωθυπουργός κάθε άλλο παρά θα ικανοποιούσε το δίκαιο αίτημα των Ελλήνων της Κύπρου για Αυτοδιάθεση-Ένωση. Κι ενώ ο Συντηρητικός Churchill αθέτησε την υπόσχεση του για αυτοδιάθεση των Κυπρίων – οι οποίοι πολέμησαν τον Ναζισμό υπό το δικό του σύνθημα Fight for Freedom, Fight for Greece – και η πρώτη μεταπολεμική Εργατική Κυβέρνηση υπό τον Clement Richard Attlee (1883-1967) τήρησε την ίδια άτεγκτη ιμπεριαλιστική στάση κατακρατώντας την Κύπρο υπό Βρετανική κυριαρχία κατά παράβαση του πνεύματος του νεοπαγούς Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ (1945).
Μια δεκαετία αργότερα το αίτημα της άσκησης Αυτοδιάθεσης με την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα φουντώνει. Η σκαιότατη Βρετανική άρνηση συζήτησης του θέματος αναγκάζει τον Στρατηγό Παπάγο να εγγράψει το ζήτημα ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ (1954-55) παρά τις ακόμη ανοιχτές πληγές του καταστροφικού Εμφυλίου πολέμου. Οι Βρετανοί κατατροπώνουν το δίκαιο ελληνικό αίτημα στην διεθνή αμφικτιονία αφού πήραν με το μέρος τους, τους Αμερικανούς και δασκάλεψαν την κοιμωμένη Τουρκική μειονότητα να αντιδράσει. Τα αποδεσμευμένα Βρετανικά έγγραφα τεκμηριώνουν την όλη Βρετανική επιχείρηση μετάβασης Τουρκοκυπριακής αντιπροσωπείας στην έδρα του διεθνούς οργανισμού προς αντίκρουση του δίκαιου ελληνικού αιτήματος.
Καλλιεργώντας την αντιπαλότητα της Τουρκικής μειοψηφίας (20%) κατά της καταπληκτικής Ελληνικής πλειοψηφίας (80%), η Βρετανική αποικιακή διοίκηση Κύπρου οργανώνει ειδικά επικουρικά σώματα ασφαλείας τα οποία επανδρώνει εξ ολοκλήρου με Τουρκοκύπριους επικουρικούς αστυνομικούς. Οι τελευταίοι, υπό την καθοδήγηση Βρετανών αξιωματικών, κυνηγούν ανηλεώς και βασανίζουν αγωνιστές της ΕΟΚΑ. (Τα εγκλήματα Βρετανών και Τούρκων βασανιστών παραμένουν εν πολλοίς ατιμώρητα. Αν και Βρετανικά δικαστήρια έχουν επιδικάσει αποζημιώσεις σε ελάχιστο αριθμό βασανισθέντων παραπονούμενων Ελλήνων Κυπρίων αγωνιστών)
Η Βρετανική αποχώρηση από το Σουέζ το 1956 γίνεται σταθμός για την τύχη της Κύπρου ως αβύθιστης Βρετανικής Αεροπορικής και Ναυτικής Βάσης. Οι Βρετανοί ιμπεριαλιστές μεταφέρουν το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής από το χαμένο – γι’ αυτούς και τους Γάλλους – Σουέζ στην Κύπρο. Έτσι δημιουργούνται οι Βρετανικές Βάσεις οι οποίες, ως γνωστόν, παραμένουν μέχρι και σήμερα με σαφέστατη Βρετανική απόπειρα να διαιωνιστεί … αφιλοκερδώς η παρουσία τους.
Κι όμως πρόσφατες εκτιμήσεις σε Βρετανικά έγγραφα παραδέχονται ότι οι στρατιωτικές βάσεις στην Κύπρο είναι κατάλοιπο της αποικιοκρατίας και ότι η εσαεί παρουσία τους καθίσταται προβληματική.
Βρισκόμαστε στο 2018. Μια πυκνή σειρά αλλεπάλληλων διεθνών γεγονότων έχουν άμεση σχέση με την Βρετανική στρατιωτική παρουσία στην Κύπρο.
Νωρίτερα αυτόν τον χρόνο οι αρχές του Μαυρικίου (μικρού νησιωτικού κράτους 2,000 τ. χλμ. με πληθυσμό περίπου 1,3 εκατομμυρίων κατοίκων ανατολικά της Μαδαγασκάρης στον Ινδικό Ωκεανό) κατέθεσαν προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης διαμαρτυρόμενες για την αποκόλληση των νησιών Τσάγκος στον Ινδικό Ωκεανό, από την κυριαρχία του. Πράξη που καταλογίζεται στους Βρετανούς νεο-αποικιοκράτες. Το Λονδίνο αυθαίρετα δημιούργησε εκεί στρατιωτική βάση στερώντας την κυριαρχία επί αυτού του συμπλέγματος νήσων από το νεοσύστατο κράτος του Μαυρικίου στο οποίο παραχώρησε ανεξαρτησία το 1968. Καθίσταται σαφές από την προσφυγή της κυβέρνησης του στο Διεθνές Δικαστήριο ότι η ανεξαρτησία και κυριαρχία του Μαυρικίου είναι κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της εξυπηρέτησης των Βρετανικών ιμπεριαλιστικών σχεδίων, όπως εν πολλοίς και στην περίπτωση της Κύπρου.
Η τολμηρή κίνηση του λιλιπούτειου Μαυρικίου – το έδαφος του οποίου αντιστοιχεί με το ένα τρίτο περίπου της ελεύθερης Κύπρου – να προσφύγει σε θεσμικό όργανο Διεθνούς Δικαίου για να βρει το δίκιο του στην ανάκτηση εθνικών εδαφών του, αφύπνισε, από τον λήθαργο της, την Νομική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας η οποία και έστειλε στη Χάγη αντιπροσωπεία για να τοποθετηθεί επί του επίκαιρου θέματος, η έκβαση του οποίου θα είχε σαφείς προεκτάσεις για το καθεστώς των Βρετανικών Βάσεων επί του Κυπριακού εδάφους.
Μολαταύτα η Κυπριακή Δημοκρατία και τα όργανα της παραμένουν ουρά των εξελίξεων. Στην διεθνή σκακιέρα, κοσμοϊστορικά γεγονότα λαμβάνουν χώρα και οι ευκαιρίες μένουν ανεκμετάλλευτες: η εν εξελίξει αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, η οποία πρέπει να ολοκληρωθεί σε τρεις μήνες από τώρα, παρέχει μια καταπληκτική ευκαιρία για την ΚΔ να θέσει επιτακτικά το θέμα αποχώρησης των Βρετανικών Βάσεων και λοιπών κατασκοπευτικών εγκαταστάσεων από το Κυπριακό έδαφος. Σε μια εποχή που η Ευρωπαϊκή Ένωση κάνει βήματα περαιτέρω συντονισμού και ολοκλήρωσης της αμυντικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας της, οι Βρετανοί αποχωρούν θέλοντας να ακολουθήσουν τον δικό τους δρόμο (πάντα δεν ασκούσαν δική τους πολιτική όντας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Βλέπε π.χ. εισβολή στο Ιράκ το 2003 με χρήση Ακρωτηρίου). Η Κύπριακή Δημοκρατία είναι αναπόσπαστο μέρος της ΕΕ, οι Βρετανοί πλέον δεν είναι. Με έκπληξη μας ακούσαμε χθες τον ΠτΔ στο βήμα του Ευρωκοινοβουλίου να αναφέρεται ακροθιγώς στο Brexit, λέγοντας ότι διασφάλισε τα δικαιώματα των Κυπρίων κατοίκων των ΒΒ να είναι ανάλογα των υπολοίπων της ΕΕ. Δεν είναι, κε Πρόεδρε. Και δεν είναι για όλους τους Κύπριους γιατί οι Βρετανοί εκμεταλλεύονται για δεκαετίες έδαφος, εναέριο και θαλάσσιο χώρο της Κύπρου όχι μόνο χωρίς κόστος για τους ίδιους, αλλά έτι χειρότερα με το βαρύ κόστος της αιώνιας διαιρετικής τους πολιτικής να επιβαρύνει τις μελλοντικές γενεές των Κυπρίων …
Οι πτυχές του της μονομέρειας του καθεστώτος των Βρετανικών στρατιωτικών εγκαταστάσεων και διευκολύνσεων στην Κύπρο είναι πολύπλοκες και θα επανέλθουμε.
Εν κατακλείδι μια σημαντική επισήμανση – όχι μόνο πρωτοκόλλου – η οποία δίνει σαφές το στίγμα της Βρετανικής υπεροψίας: όλα αυτά τα χρόνια Βρετανοί αξιωματούχοι μπαινοβγαίνουν στις Βάσεις και δεν χαιρετούν ούτε εθιμοτυπικά εκπρόσωπο της κυβέρνησης αυτού του τόπου. Πριν μια βδομάδα (5 Δεκεμβρίου) ο δούκας και η δούκισσα του Cambridge, πρίγκηπας William και η σύζυγος του, Kate Middleton, κατέβηκαν στο Ακρωτήρι διότι έτσι τους ήρθε. Από ποιόν αρμόδιο αξιωματούχο της ΚΔ πήραν την άδεια; Μας συμπεριφέρονται σα να μην υπάρχουμε …